نوعی از صندوقهای سرمایه گذاری است که دارایی های متنوع تشکیل شده و واحدهای آن در طول روز همانند سهام در بازار معامله می شود و ساختاری شبیه صندوقهای سرمایه گذاری مشترک دارند.
اما برخلاف صندوقهای سرمایه گذاری مشترک که فقط در پایان روز و پس از محاسبه NAV می توان آنها را خرید و فروش کرد، سرمایه گذاران می توانند واحدهای ETF را همانند سهام در طول روز معامله کنند و از مزیت نقدشوندگی سریعتر آن نسبت به صندوقهای سرمایه گذاری مشترک بهره مند شوند.
ارزش خالص دارایی (Net Asset Value (NAV، برابر است با مجموع تمام دارایی‌ها منهای تمام بدهی‌هایی که در یک سبد قرار می‌گیرد، تقسیم بر تعداد واحدهای سرمایه‌گذاری در صندوق.
ویژگی های صندوق های قابل معامله
ETF به سه دسته سرمایه‌گذاری در سهام، سرمایه‌گذاری مختلط و سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت تقسیم‌بندی می‌شوند. تفاوت این سه نوع، علاوه بر استراتژی معاملاتی آنها، در کارمزد خریدوفروش آنها است. ازجمله ویژگی‌های آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
– به‌صورت آنلاین در بورس قابل معامله هستند
– دربرگیرنده تمامی انواع صندوقهای سرمایه‌گذاری دیگر است. (درآمد ثابت – سهامی – مختلط – طلا – شاخصی و …)
– NAV آنها هر ۲ دقیقه یک‌بار به‌روزرسانی می‌شود، بنابراین لازم نیست برای خریدوفروش واحدهای خود مانند صندوقهای غیرقابل معامله منتظر کشف قیمت تا روز بعد بمانید.
همچنین هزینه‌های عملیاتی ETF در مقایسه با سایر صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک به دلیل انتقال هزینه‌های ارائه خدمات مشتری از صندوق به کارگزاری، کمتر است.
در ETF ضامن نقد شوندگی حذف شده و رکن جدیدی به نام بازارگردان حضور دارد و در مواقعی که عرضه‌کننده‌ای وجود ندارد یا تقاضای دیگری وجود نداشته باشد خریدوفروش واحدها را انجام می‌دهد.
تأسیس و فعالیت آنها تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است، بنابراین شفافیت اطلاعاتی قابل‌توجهی دارند.
تفاوت اصلی EFT با صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک افزایش نقد شوندگی با بهره‌گیری از پتانسیل بازار بورس است.
ترکیب دارایی‌های صندوقهای بورسی
هر نوع از صندوقهای سرمایه‌گذاری درآمد ثابت، سهامی، مبتنی بر طلا، شاخصی و مختلط می‌توانند به‌صورت قابل معامله در بازار بورس ارائه شوند. آنها با توجه به نوع فعالیتشان ترکیب دارایی متفاوتی دارند. مثلاً ترکیب دارایی ETF سهامی مشابه صندوقهای سهامی است و یا ETF شاخصی پیرو ترکیب دارایی استاندارد صندوقهای شاخصی هستند و تنها تفاوت آنها با نوع معمولی آن در نوع ارائه و خریدوفروش آنها است.
مزایای صندوقهای سرمایه گذاری قابل معامله
- معافیت مالیاتی معاملات واحدها
- افزایش نقد شوندگی واحدهای صندوق با وجود عملیات بازارگردانی
- تشخیص بهینه دارایی ها با حذف هزینه و ضرف زمان اندک
- سادگی، سهولت و سرغت در معامله
- کاهش زمان تصفیه نسبت به سایرصندوقها
- خرید و فروش آنلاین واحدهای صندوق
تاریخچه پیدایش صندوق سرمایه گذاری قابل معامله (ETF)
پیشینه شکل‌گیری این صندوق‌ها، به بحران مالی سال ۱۹۸۷ بازمی‌گردد. در سال ۱۹۸۷ روز دوشنبه که به دوشنبه سیاه معروف است شاخص داوجونز ۵۰۸ واحد یا ۲۲٫۶۱ درصد سقوط کرد و باعث وارد آمدن زیان ۵۰۰ میلیارد دلاری به سرمایه‌گذاران در بورس شد.
سرمایه‌گذاران صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک در آن سال به این دلیل که برای کشف قیمت واحدهای خود و فروش آن باید تا پایان آن روز منتظر می‌ماندند، بیشترین ضرر را متحمل شدند. ازاینجا بود که ایده اولیه ایجاد صندوق قابل معامله مطرح شد. در تاریخ ۲۹ ژوئن سال ۱۹۹۳ اسپایدر (SPDR) که در حال حاضر بزرگ‌ترین ETF جهان است کار خود را آغاز نمود. سرمایه‌گذاری اصلی آن روی طلا است. در حال حاضر صندوق قابل معامله آرمان سپهر آشنا به‌عنوان قدیمی‌ترین صندوق بورسی کشور در حال فعالیت است؛ که در تاریخ ۰۷/۰۶/۱۳۹۲ فعالیت خود را آغاز نمود.
